پایان کار-ابن عربى ؛ سُنِّى یا شیعه ؟
۱ . آیا هر آنچه گذشت ، تقیّه اى است ؟!
پس از مطالب پیشین ، مى گوییم :
یک : آنچه در این فصل ها آوردیم (با وجود فراوانى و گوناگونى آنها) قطره اى از دریاست که در مؤلّفات مُحیى الدّین ابن عربى آمده است . ما مى توانستیم چندین برابر آن را بیاوریم ، لیکن از بیم به هدر رفتنِ وقت خواننده و لبریز شدن کاسه صبرش و … از آن چشم پوشیدیم .چنان که این کار ، ضایع کردن حقّ خواننده به شمار مى رود ، هرگاه وى ازکسانى باشد که اشاره او راکفایت مى کند ؛ زیرا نیازى به گردآورى نصوص دراین حدّ فراوان ، براى او باقى نمى ماند .دو : احتمال اینکه ابن عربى در همه این موارد (و دیگر سخنانى که ما از ذکرآنها صرفنظر کردیم) تقیّه را به کار برده باشد ، احتمال خنک و دیدگاه فاسد وچاره اندیشىِ بى جاست .