منابع و مآخذ-معماى ازدواج عمر با اُمّ کلثوم

۱ . قرآن کریم .
۲ . نهج البلاغه ، ۴ جلد ، دار المعرفه ، بیروت .
۳ . اَنصارى  کوفى  (م ۱۸۲ ه) الآثار .
۴ . ابن اَبى  عاصم (م ۲۸۷ ه) الآحاد والمثانى  ، ۶ جلد ، دار الدرایه : چاپ اول ،۱۴۱۱ه  .
۵ . تُسْتَرى  ، سید نور اللّه‏ (م ۱۰۱۹ ه) احقاق الحق وازهاق الباطل ، ۳۲ جلد ـ باتعلیقات آیة اللّه‏ مرعشى  نجفى  ـ کتاب خانه آیة اللّه‏ مرعشى  نجفى  .
۶ . بخارى  ، محمد بن اسماعیل (م ۲۵۶ ه) الأدب المفرد ـ تحقیق : محمد فؤادعبدالباقى  ـ مؤسسة الکتب الثقافیه ، چاپ سوم ، ۱۴۰۹ ه .
۷ . شیخ مفید (م ۴۱۳ ه) الإرشاد ، ۲ جلد ، مؤسسه آل البیت ، قم . ادامه‌ی خواندن ←

سخن پایانى-معماى ازدواج عمر با اُمّ کلثوم

بجاست از یاد نبریم که : بعضى  از نادانان اهل سنت بانقل نصوص پیشین وبرانگیختن این مسئله هرچند گاه یک بار ، مى ‏خواهند بر وقوع ازدواج عمر با اُمّ کلثوم تأکید ورزند و مى پندارند که این کار معتقداتشان را سودمند مى ‏افتد و باورشان راروشن مى ‏سازد در حالى  که امر این گونه نیست . اگر تحقق این ازدواج ثابت شودزشتى ‏هاى  عمر را مى ‏نمایاند و شخصیت و موقعیت او را در عالَم اسلام لکه ‏دارمى ‏سازد ؛ زیرا از هوس‏ هاى   سرکشى  در عمر حکایت مى ‏کند ، به ویژه اگر به این سخن او توجه کنیم که مى ‏گفت :ما بَقِیَ شیءٌ مِن أمر الجاهلیّة إلاّ أنّی لستُ أُبالی أیّ الناس نَکَحْتُ وأیَّهم أنکَحْتُ[۱] ؛از جاهلیت در وجودم چیزى  باقى  نماند جز اینکه پروا ندارم به که زن دهم و از چه کسانى  زن بگیرم .و این سخن که همسرش ـ هنگامى  که عمر مى ‏خواست با او آمیزش کند ـ بر زبان آورد :ما تَذْهَبُ إلاّ إلى  فُتَیات بنی فلان تَنْظر إلیهنّ[۲] ؛نزد دختران فلان قبیله نمى ‏روى  مگر براى  دیدْ زدن .ادعاى  خویشاوندى  با رسول خدا به دور از امور واقعى  است . نفسانیت عمر چیزدیگرى  را اثبات مى ‏کند .به اعتقاد من ، نقل و انتشار این احادیث ، پیش از آنکه کرامت و فضیلتى  براى عمرباشد ، به او صدمه و آسیب مى ‏رساند[ و سیماى  زشت و نفرت انگیزى  از او را آشکارمى ‏کند

ادامه‌ی خواندن ←

بحث اعتقادى ۲ -معماى ازدواج عمر با اُمّ کلثوم

نکته پنجم

ازدواج اُمّ کلثوم ـ با فرض وقوع آن ـ به اکراه (و اجبار) انجام شد و در این صورت ،کسى  که به زور این کار را کرده است زانى  به شمار مى ‏رود نه اینکه دختر و ولى ّ اومقصر باشد .گروهى  از شیعه که به این ازدواج قائل‏ اند ، عقیده دارند که امام به این عقد به جهت[ دفع ] حَرَج و تقیه تن در داد .از عیاشى  درباره اُمّ کلثوم سؤال شد ، پاسخ داد : رویه او همان است که آسیه بافرعون داشت[۱] .یعنى  این ازدواج مصداقى  براى  این سخن خداى  متعال است که فرمود :« إِلاَّ مَنْ أُکْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإِیمَانِ »[۲] ؛مگر کسى  که مجبور شود [ و به زور او را به کفر وادارند ] و قلبش به ایمان مطمئن باشد .اینکه سبب و عامل این ازدواج اجبار باشد ، بعید نمى ‏نماید ؛ زیرا تاریخ نمونه‏ هاى زیادى  از آن را براى  ما نقل مى ‏کند ، دو نمونه زیر شاهدى  گویا در این زمینه است :۱

ادامه‌ی خواندن ←

بحث اعتقادى ۱ -معماى ازدواج عمر با اُمّ کلثوم

دو پرسش

در اینجا دو سؤال پیش مى ‏آید :نخست : آیا امام على  علیه السلام اُمّ کلثوم را با خشنودى  کامل به همسرى  عمر درآورد یا
این تزویج از روى  اکراه و تقیه صورت گرفت ؟دوم : اگر عمر کافر بود ، چگونه امام ـ یا وکیل وى  ـ به کافر زن داد ؟ آیا با این کارامام دخترش را در معرض زنا قرار نداد ؟

پاسخ پرسش اول

جاحِظ ، ادعا کرده است که این ازدواج با رضایت خاطر صورت گرفت . وى  درکتابش «العثمانیّه» مى ‏گوید :تزویج على   علیه‏ السلام اُمّ کلثوم ـ دختر فاطمه بنت رسول خدا ـ را به عمر بن خطاب با رضایت و رغبت انجام شد .عمر مى ‏گفت : شنیدم رسول خدا مى ‏فرمود : هیچ سَبَب و نَسَبى نیست مگر اینکه بُریده مى ‏شود ، مگر نَسَبِ من .على  گفت : واللّه‏ ، او بالغ نیست اى  امیر مؤمنان !عمر گفت : به خدا سوگند ، او را براى  زناشویى  نمى ‏خواهم[۱] !سپس على   علیه ‏السلام اُمّ کلثوم را پیش عمر فرستاد و او پیش از آنکه او راهمسر خویش سازد بر وى  نظر افکند ، آن گاه او را به عقد خویش درآورد . اُمّ کلثوم براى  عمر ، زید بن عمر را به دنیا آورد ، که به وسیله غلامان مروان کشته شد[۲] . ادامه‌ی خواندن ←

چکیده دیدگاه شیعه-معماى ازدواج عمر با اُمّ کلثوم

اکنون خلاصه ‏اى  از گفته‏ هاى  شیعه امامیه را در این زمینه بیان مى ‏کنیم ؛ زیرا بعضى از آنها به وقوع این ازدواج قائل‏ اند و در توجیه آن از اجبار و اکراه سخن به میان مى ‏آورند و اینکه ازدواج اُمّ کلثوم با عمر از روى  رضایت نبود و بر این نگرش ، به دلایلى  استدلال مى ‏کنند که موارد زیر از آنهاست :ابوالقاسم کوفى  روایت مى ‏کند که عُمَر ، عباس را سوى  على علیه ‏السلام فرستاد تا از اوبخواهد که امّ کلثوم را به عقد عُمَر درآورد ، على علیه ‏السلام از این کار خوددارى ورزید .عباس امتناع آن حضرت را به آگاهى  عمر رساند ، عمر گفت : آیا از تزویجِ دخترش به من روى  برمى ‏تابد ؟ واللّه‏ ، اگر او را به همسرى ‏ام درنیاورد على  را به قتل مى ‏رسانم ! عباس على علیه ‏السلام را از ماجرا آگاه ساخت و آن حضرت همچنان بر امتناع پایدارماند .

ادامه‌ی خواندن ←

خواستگارى‏ هاى نافرجام عُمَر-معماى ازدواج عمر با اُمّ کلثوم

درشت ‏خویى  عمر بن خطاب را اَحَدى  انکار نمى ‏کند[۱] ، حتى  زنان ازدواج با او را ـ به جهت دیدگاه خاص و نادرست وى  به آنان ـ خوش نداشتند .در «اَنساب الأشراف» آمده است که عمر در نکوهش زنى  چنین گفت :تو را چه به این ! شما زنان لعبتگانى  ! بیش نیستید ، به نخ ریسى ‏ات روى آور و به چیزى  که در شأن تو نیست مپرداز[۲] .عمر به خواستگارى  چند تن از زنان دست یازید و آنها ردش کردند : در «تاریخ طَبَرى » آمده است :مدائنى  مى ‏گوید : عمر اُمّ کلثوم ـ دختر ابوبکر ـ را که نابالغ بود ، خواستگارى کرد وعائشه را براى این کار فرستاد . عائشه به اُمّ کلثوم گفت : اختیار با خودت . اُمّ کلثوم گفت : مرا نیازى  به او نیست ! عائشه به او گفت : از امیر المؤمنین روى  مى ‏گردانى  ؟اُمّ  کلثوم گفت : آرى  ، او زندگى  سختى  دارد و بر زنان سخت مى ‏گیرد .عائشه سوى  عمروعاص پیک فرستاد و او را باخبر ساخت .

ادامه‌ی خواندن ←