به رغم آنکه تو به زورگویى و آزاردلى مبادرت ورزیدى ، ما براى تو و هر انسان دیگرى ، درشتى و پرخاش را نمى پسندیم ؛ به ویژه آنکه خود را در جایگاه یکدعوتگر نشاندهاى ؛ زیرا سزامندت این نیست که نخستین مخالفِ این سخن خداى متعال باشى که فرمود : « ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَأَحْسَنُ » ؛ ۱ با حکمت و اندرز نیک به راه پروردگارت فراخوان ، و به نیکوترین شیوه با آنان مجادله کن .چنان که خداى سبحان ، پیامبر بزرگش را به خُلق کریم ستود و فرمود :
« وَلَوْ کُنتَ فَظّاً غَلِیظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ » ؛ ۲ اگر سنگدل و پرخاشجو بودى [ مردم ] از اطراف تو پراکنده مى شدند . [ ناسزاگویى واقعیت را تغییر نمى دهد ] روشن است که ناسزاپراکنى و جنجال هاى احمقانه و دشنام و آزار و یاوه بافى درهدایت به حق ، کارساز نمى افتد ؛ چراکه حق نور است و شرافت و کَرَم و درخشندگى و اُنس و رحمت و خرسندى و محبّت و آرامش و انصاف و منش برازنده …با جفا وتندى ودشنام وناسزا وتکفیر ونابخردى و… نمى توان به حق رهنمون شد . [۱] . سوره نحل ۱۶ آیه ۱۲۵ . [۲] . سوره آل عمران ۳ آیه ۱۵۹ .
[ تحمیل دیدگاه بدون دلیل ]
پیداست که نمى توان به زور ، اندیشهاى را به دیگران تحمیل کرد ، خداى متعالمى فرماید : « لاَ إِکْرَاهَ فِى الدِّینِ »۱ (دیندارى به زور و اجبار نمى شود) بلکه حق ، باحجّت واضح و دلایل روشن و سخنِ نرم و گوارا ، خود را [ در دل ] جا مى کند؛ روایتشده است که : «کونوا دُعاة للنّاس بغیر ألسنتکم» ۲ ؛ به غیر زبانتان [ با اخلاق و رفتار وعمل ] مردم را [ به سوى خدا و ارزشهاى الهى ] فرا خوانید .با وجود این ، مى گوییم :باب گفت و شنود علمى و موضوعى به رویت باز است ، ما تو را به اسلوب وطریقِ گفت و گویت وامى گذاریم و نمى خواهیم چیزى را بر تو ـ در این زمینه ـ شرطکنیم . تو آزادى (هر شیوهاى را که دوست دارى در پیش گیر) تا زمانى که به معیارهاى گفت و گوى علمى ِ صحیح پایبندى ، اظهار تندى و درشتگویى ات ، ما را از گفت وشنود با تو باز نمى دارد ؛ زیرا همه تلاش ما رسیدن به حق است حتّى اگر این کار ، ما راوادارد که ستمگران بر ما ظلم کنند و تجاوزگران بر ما بتازند . حق ، از هر چیزى گرانبهاتر است .گاه ظلم و دشمنى ، خُلق و خوى بعضى از مردم مى گردد و بیرون آمدن از آن بر آنهادشوار است . ما بر این باوریم که نهادِ آدمى بر سرشتِ [ اکتسابى ] او غلبه مى یابد وکسى چیزى را کتمان نمى کند مگر اینکه از زبانش مى پَرَد یا بر سیمایش آشکارمى شود و «از کوزه همان برون تراود که در اوست» .الگوى ما پیامبر اعظم صلى الله علیه وآله و ائمّه طاهرین مى باشند .
[۱] . سوره بقره ۲ آیه ۲۵۶ . [۲] . اصول کافى ۲ : ۷۸ و۱۰۵ ؛ وسائل الشیعه ۱ : ۷۶ .از خدا مى خواهیم که ما را به اخلاقِ قرآن ، آراسته سازد و به آنچه پیامبر اعظم صلى الله علیه وآله آورد [ پایبند کند ] .بار دیگر تأکید مى کنیم : اگر شما خواهان گفت و گوى علمى باشید ، درِ گفت و گوبه رویت باز است و ما هر موضوعى را که تو برگزینى وا نمى نهیم .و ستایش خداى راست ، و درود و سلام خدا بر بندگان برگزیده خدا محمّد وخاندان پاکش .. . ۱۱/۱/۱۴۳۱ هجرى جعفر مرتضى عاملى